'Le colosse flamand', met dit epitheton bedacht Le Monde ooit vrt-radioproducer Flor Stein(°1942). Dat sloeg niet alleen op zijn imposante gestalte, maar vooral ook op zijn reputatie bij vakgenoten. Hij was de eerste Vlaamse documentairemaker die  'echte emotie' ging registreren in plaats van ze te laten naspelen door acteurs.

Flor was  ook een pionier op het vlak van digitale opname- en montagetechnieken. Als hoofd van de vakgroep Radio op het Rits wijdde hij de studenten in de geheimen van het digitaal radiomaken in lang voor VRT  daarmee startte. Omwille van zijn expertise werd hij vaak door buitenlandse collega's uitgenodigd. Tijdens een masterclass aan L'Université d'été de la Radio  in Arles (1995) maakte deze 'Vlaamse Reus' grote indruk. Ook op de journaliste die er voor de Franse krant verslag van uitbracht.

Foto : Flor aan de kathedraal van Compostella nav de radiodocumentaire El Camino, 1990.

Flor Stein was van meet af aan enthousiast over de uitstekende geluidskwaliteit van digitale opnames. Analoge montage-ervaring eerder opgedaan in de filmstudio bij Jozef  Coolsaet, kwam hem goed van pas.

“Ik monteerde daar op een Steenbeck met 3 geluidsplateau’s en 2 beeldplateau’s”, zo vertelt hij eind 2018 in het Radiohuis in Leuven. “Het visuele beeld van die 5 sporen (plateau’s) vond ik nadien terug op het scherm bij de digitale montage. Uiteindelijk is digitale montage een soort van tekstverwerking maar dan met audiosignalen ipv schriftbeeld. Bij het digitaal monteren op een scherm wordt geluid als het ware zichtbaar. Je kan je het afgewerkt product heel goed voorstellen en vorm en inhoud veel beter op elkaar laten aansluiten”. En dat resulteerde vaak in documentaires waarmee hij ook buiten Vlaanderen scoorde.

Flor schonk zijn  persoonlijke digitale opname- en montageset  aan het Omroepmuseum. Hij kocht die set in 1987 en monteerde er thuis tientallen documentaires mee. Op vrt-radio werd toen nog haast uitsluitend analoog gewerkt. Waarom we voor deze ietwat ongewone gift toch graag een plaatsje inruimen in onze collectie, ontdekt u iets verder.

De montageset bestaat uit  een PC met daarin een modemkaart, 2 modems die elke 4 sporen aansturen,   een mengpaneel met dempers en keuzeknoppen om de sporen aan te sturen, alsook een harde SCSI-schijf die afzonderlijk aan de modemkaart hangt in de PC (niet mee op de foto) maar gemonteerd is in een afzonderlijke behuizing.

Flor Stein: “Ik had indertijd gekozen voor 2 modems zodat ik beschikte over 8 sporen mono of 4 sporen stereo. Dit zijn dezelfde modems die werden gebruikt in de Pro Tools-systemen.  Maar Pro Tools was veel meer op muziekproducties gericht.  De Session 8 was echt toegespitst op woordprogramma’s, in casu documentaires. Ik kon rechtsreeks inlezen van mijn digitale draagbare Sony-bandopnemer.  Die recorder werd volledig aangestuurd door de montageset, zowel voor het inlezen als voor het opnemen van de mix. Alles is AES-formaat in 48 kHz.  Ook SPDIF is mogelijk”.

Een goed bewaard geheim...

De digitale montageset van Flor Stein maakte nooit 'officieel' deel uit van de studio-apparatuur op de radio. Maar de  set werd wel geregeld stiekem geïnstalleerd in luisterspelstudio LS2 op de Reyerslaan, zo vertelt Flor ons nu. Samen met radiotechnicus en kunstenaar Ward Weis monteerde  hij er talloze documentaires en soundscapes mee. Dat gebeurde 10 jaar voor de VRT begon met de volledige  digitalisering van de radioketen (opname, montage en  uitzending). Deze digitale montageset is in elk geval een interessante aanwinst in de verzameling van het Omroepmuseum. Vernieuwende radiomakers pionieren niet zelden zowel inhoudelijk als technisch. En daarvan is deze set een mooie illustratie.

Tot slot kunt u luisteren naar een fragment van de radiodocumentaire “El Camino”.

(MB, januari 2019)

_________________________________________